محققان دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر زخم‌پوش‌های هیدروژلی را عرضه کردند که نتایج مطلوبی در زمینه بهبود زخم در فاز حیوانی داشته و قرار است این طرح بر روی انسان نیز مورد آزمون قرار گیرد.
به گزارش ایران اکونومیست؛ دکتر ثریا قیم‌پور مجری طرح با بیان اینکه پوست انسان، همواره در معرض آسیب‌های فیزیکی نظیر سایش، ضربه، سوختگی و بریدگی قرار دارد، گفت: این امر ممکن است موجب بروز زخم در سطح پوست شود. روش‌های مختلفی برای مراقبت از زخم ارائه شده است که اغلب آنها بر مبنای ایجاد شرایط مناسب در بهبود سریع زخم و جلوگیری از عفونت استوار است.
وی با تأکید بر اینکه ترمیم زخم، تنها به نوع داروی مصرفی بستگی ندارد، خاطرنشان کرد: روش‌های پوشش زخم و ماده مورد استفاده جهت پوشش نیز در این زمینه اهمیت دارد.
این محقق، مرطوب نگهداشتن محیط زخم جهت تسریع بهبود آن، جذب مایع ترشح شده، مصون نگهداشتن محل زخم از باکتری و آلودگی، غیرسمی و غیرچسبنده بودن را از ویژگی‌های زخم‌پوش ایده‌آل دانست و ادامه داد: تاکنون داروهای مختلفی به منظور سرعت بخشیدن به روند ترمیم زخم به کار رفته‌اند ولی گیاهان دارویی به دلیل خواص درمانی مختلف و عوارض جانبی کم، می‌توانند نقش مهمی در تسریع روند ترمیم زخم داشته باشند.
وی با اشاره به مطالعات انجام شده در این زمینه یادآور شد: این مطالعات با عنوان «تکمیل کالای سلولزی بر پایه هیدروژل کتیرا حاوی گیاهان دارویی و نانوذرات اکسید روی جهت کاربرد در زخم‌پوش‌ها» در قالب کار پژوهشی پایان‌نامه دکتری انجام شد.
قیم‌پور با اشاره به زخم پوش‌های تولید شده، خاطرنشان کرد: این زخم‌پوش، حاوی عصاره گیاهان دارویی است که به صورت نانوکپسول‌هایی بر سطح پارچه پنبه‌ای قرار گرفته و از نانوذرات اکسید روی نیز در راستای افزایش خاصیت ترمیم زخم استفاده شد.
وی تأکید کرد: نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد، بهترین راهکار جهت افزایش طول عمر و رهایش کنترل‌شده عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهی، انکپسوله کردن آنها در پوسته پلیمری است. با توجه به نقش مهم پلیمر مصرفی به عنوان دیواره نانوکپسول‌ها در کارایی زخم‌پوش تهیه‌شده، استفاده از پلیمری طبیعی، ارزان و سازگار با پوست در این محصول حائز اهمیت است.
مجری طرح اضافه کرد: بر این اساس در این طرح تحقیقاتی، از بیوپلیمر طبیعی کتیرا به دلیل داشتن ویژگی‌های زیست‌تخریب‌پذیری، زیست‌سازگاری، عدم سمیت و قابلیت تورم و ایجاد محیطی مرطوب، به عنوان دیواره نانوکپسول‌ها استفاده شد.
وی روش استفاده شده برای تولید نانوکپسول‌ها را تکنیک جدیدی دانست و توضیح داد: زخم‌پوش نهایی از سنتز درجای نانوکپسول‌های حاوی عصاره گیاه دارویی بر سطح الیاف حاوی نانوذرات اکسید روی تهیه‌شده طی واکنش سونوشیمیایی در حضور بیوپلیمر طبیعی کتیرا تولید شد.
قیم‌پور از انجام تست‌های آزمایشی این زخم پوش خبر داد و اظهار کرد: آزمون‌های مختلفی نظیر بررسی فعالیت ضدمیکروبی، آزمون ارزیابی خراش، تست سمیت سلولی بر اساس روش رنگ سنجی MTT و آزمون حساسیت پوستی بر روی موش صحرایی برای ارزیابی کفایت درمانی این زخم پوش انجام گرفت.
مجری طرح به بیان نتایج به دست آمده از این آزمایش‌ها پرداخت و یادآور شد: نتایج آزمون ترمیم زخم نشان داد که در مدت 48 ساعت نرخ مهاجرت سلولی صد درصد بوده و در ارزیابی سمیت سلولی نسبت به سلول فیبروبلاست اولیه انسانی نشان از بقای سلولی 96 درصدی داشته است.
وی عدم ایجاد حساسیت پوستی در آزمون انجام شده بر روی موشهای صحرایی و فعالیت ضد میکروبی 100 درصد نسبت به باکتری‌های «استافیلوکوکوس اورئوس» و «اشرشیاکلی» را از مهمترین ویژگی‌های زخم‌پوش تهیه‌شده ذکر کرد.
این محقق با تأکید بر اینکه این پایان‌نامه، از طرف ستاد توسعه فناوری نانو به عنوان طرح مبتنی بر نیاز صنعت مورد تأیید قرار گرفته است، ادامه داد: در این راستا، آزمون‌های مختلف کفایت درمانی بر روی انسان نیز انجام خواهد شد تا شرایط لازم جهت تجاری‌سازی و ورود به بازار آماده شود.
به گفته وی با توجه به قیمت ارزان، قابلیت تولید آسان و در دسترس بودن مواد اولیه، تولید این زخم‌پوش هیدروژلی از لحاظ اقتصادی به صرفه خواهد بود. همچنین، استفاده راحت و عدم نیاز به تعویض مکرر زخم‌پوش با توجه به رهایش کنترل شده دارو می‌تواند نقش مهمی در راحتی بیمار و کاهش هزینه‌های درمان نیز داشته باشد.
نتایج حاصل از این پایان‌نامه که تحت راهنمایی دکتر مجید منتظر عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر انجام شده است، به صورت ۶ مقاله علمی در مجلات معتبر بین‌المللی شامل یک مقاله در ژورنال" Carbohydrate Polymers"، دو مقاله در ژورنال" International Journal of Biological Macromolecules"، یک مقاله در ژورنال" Cellulose"، یک مقاله در ژورنال "Ultrasonics Sonochemistry " و یک مقاله در" Journal of Microencapsulation" انتشار یافته است.
این طرح همچنین، در چندین سمینار ملی و بین‌المللی شرکت یافته و برای ثبت پتنت بین‌المللی آن نیز اقدام شده است که در مرحله داوری قرار دارد.